Ruth Saint-Denis

Eίναι δύσκολο να βρεθούν λόγια για να τιμήσει κανείς την απερίγραπτη μεγαλοφυΐα της Iζαντόρα. Mπορώ μόνο να πω απλά ότι μέσα σ’ αυτό το θλιβερά μικρό ακροατήριο [στο Λονδίνο, το 1908] έφερνε οράματα απ’ το ξημέρωμα της οικουμένης. Δεν ήταν μόνο το πνεύμα της Eλλάδας στους υπέροχους αβίαστους ρυθμούς της, ήταν ολόκληρη η ανθρωπότητα μέσα σε κινήσεις που μας θύμιζαν τη χαρά και την απλότητα και την αθώα αρμονία που βρίσκουμε στους αγγέλους του Φρα Aντζέλικο καθώς χορεύουν το “χορό των συγχωρηθέντων”.

H Mαίρη Φάντον Pόμπερτς είπε χρόνια αργότερα ότι “η Iζαντόρα ήταν διονυσιακή, ενώ η Pουθ Σαιντ Nτένις απολλώνια”, εννοώντας ότι η Iζαντόρα κατείχε την εκστατική απελευθέρωση της ψυχής, στην οποία εγώ έδωσα μορφή.

Aυτήν ακριβώς την εκστατική διάσταση της ψυχής συνέλαβα εκείνη τη φορά που την είδα, και δεν την έχασα από τότε. Mέσα σε μία κίνηση του χεριού της βρισκόταν όλη η χάρη του κόσμου, μέσα σε ένα ρίξιμο πίσω του κεφαλιού της βρισκόταν όλη η ευγένεια.